NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
سَهْلُ بْنُ
بَكَّارٍ
حَدَّثَنَا
وُهَيْبٌ
عَنْ ابْنِ
طَاوُسٍ عَنْ
عَمْرِو بْنِ
شُعَيْبٍ
عَنْ أَبِيهِ
عَنْ جَدِّهِ
قَالَ نَهَى
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
يَوْمَ
خَيْبَرَ عَنْ
لُحُومِ
الْحُمُرِ
الْأَهْلِيَّةِ
وَعَنْ
الْجَلَّالَةِ
عَنْ
رُكُوبِهَا
وَأَكْلِ
لَحْمِهَا
Amr b. Şuayb (b. Muhammed
b. Abdullah b. Amr b. Âs)'ın dedesinden rivayet olmuştur; dedi ki:
Rasûlullah (s.a.v.)
Hayber (Savaşı) günü, ehli eşek ile pislik yiyen hayvanların yenilmesini ve
(üzerine) binilmesini yasakladı.
İzah:
Nesaî, dahâya
Bu babda yer alan
hadisi şerifte ehli eşek eti ile cellale denilen pislik yemeye alışkın
hayvanların etlerini yemenin ve üzerlerine binmenin yasaklandığı ifade
edilmektedir.
Pislik yemeye alışmış
olan hayvanların etlerini yemenin ve üzerlerine binilmesinin hükmünü 3785-3787
numaralı hadislerin şerhinde, ehli eşek eti yemenin hükmünü de bir önceki
hadisin şerhinde açıkladık.
Hattabi'nin dediği
gibi; "İbn Abaas'ın dışında tüm İslam alimleri ehli eşek eti yemenin helâl
olmadığını söylemişlerdir. Ancak büyük bir ihtimalle, ehli eşek elinin
yasaklanması haberi kendisine ulaşmayan İbn Abbas onların etini yemenin helal
olduğunu söylemiştir."
Nebi s.a.v.’in ehli
eşek eli yemeye izin verdiğini ifade eden 3809 numaralı İbn-i Ebcer hadîsine
gelince, Musannif Ebû Davud'un süz konusu hadisin sonunda bizzat açıkladığı
gibi bu hadis çok karışık yollarla rivayet edilmiştir. Bu bakımdan hadisin
senedinde ihtilaf vardır. Dolayısıyla itimada şayan değildir.
Nevevî; bu hadis’in
senedinde ihtilaf bulunduğunu, hadisin sahihliği kabul edilse bile Nebi
s.a.v.'in eşek etinin yenilmesine dair verdiği bu iznin zaruret halinde
olduğunu kabul etmek icab ettiğim söylüyor.
Nitekim Beyhakî de bu
hadis’in senedinde ızdırap bulunduğunu söylemiştir.
İbn Abdi’l-berr'in de
ifade ettiği gibi, aslında Ali r.a., Abdullah b. Ömer, Abdullah b. Amr, Cabir,
Bera’, Abdullah b. Ebî Evfa, Enes, Zahir el-Eslemî gibi pek çok sahabiler Nebi
s.a.v.'den ehli eşek etinin haram kılındığına dair sahih ve hasen hadisler
rivayet etmişlerdir. Bu bakımdan 3809 numaralı muzdarib bir hadisin böylesine
sağlam hadisler karşısında bir hüccet teşkil etmesi düşünülemez.
Bu hadis’in sahih
olduğu kabul edilse bile Nebi s.a.v. bu izni kıtlık yılı sebebiyle arız olan
umumi açlık nedeniyle vermiş olabilir.
Hazimi ise, Nebi
s.a.v.'in ehli eşek etinin yenmesine bir süre izin verdikten sonra onu tekrar
yasaklamasını bir nesih olayı olarak değerlendirir. İbn Şahin de sadece biri
müsbet, biri nehiy ihtiva eden iki haberi vermekle iktifa eder. Nesihten söz
etmez.